En is ghee (on)gezond?
Je hebt vast al eens gehoord van ghee: de vetsoort die ineens helemaal hip is, te koop is in trendy potjes, supergezond zou zijn en ineens opduikt in de meest uiteenlopende recepten, tot aan je kopje koffie toe. Maar eigenlijk is ghee helemaal niet zo nieuw. Wat is het? En is het wel gezond?
Wat is ghee?
Ghee is niets anders dan geklaarde boter, oftewel roomboter waarbij de vaste bestanddelen en het vocht dat in boter zit gescheiden is van het vet. Het vet dat je overhoudt is het pure botervet, en dat is ghee. In India en andere Aziatische landen wordt ghee al jarenlang veel gebruikt in de keuken en in de Ayurvedische levensstijl wordt het al eeuwenlang gezien als medicijn. Het zou pijnstillend werken, helpen bij de spijsvertering en zelfs ziektes kunnen voorkomen. Sinds een tijdje is deze geklaarde boter ook in Nederland populair.
Hoe krijg je ghee?
Je kunt ghee in haast elke toko en natuurvoedingswinkel vinden. Daarnaast hebben de wat grotere supermarkten het tegenwoordig ook in het assortiment. Maar zelf maken is misschien nog wel lekkerder en helemaal niet moeilijk. Verhit daarvoor een flinke hoeveelheid roomboter (minimaal 2 pakjes) in een steelpan zachtjes op een laag vuur. De boter smelt en gaat op een gegeven moment borrelen. Daarbij verdampt het water en vormt zich een witte schuimlaag. Schep dit schuim er met een lepel eraf en blijf dit doen tot de vloeistof niet meer borrelt en volledig helder is. Nu heb je botervet. Zeef dit vet nog even door een schone theedoek om een heel zuivere ghee te krijgen. Doe het botervet in een glazen pot met deksel. Na het afkoelen wordt de ghee weer vaster van structuur en heeft het zijn typisch gele kleur. Je kunt ghee in de koelkast bewaren, maar dit hoeft niet. Laat het iets op kamertemperatuur komen voor gebruik.
Hoe smaakt ghee?
Ghee smaakt eigenlijk gewoon naar roomboter, maar doordat het zo geconcentreerd is en lang verhit is, heeft het een rijkere en wat nootachtige smaak. Als je van zo’n volle roombotersmaak houdt, is het heerlijk om er je sneetje brood mee te besmeren. Verder kun je ghee ook gewoon als koude boter smeren op bijvoorbeeld je boterham of cracker. Ook neemt ghee heel goed smaken op van kruiden en specerijen. Niet voor niets is ghee een van de meest gebruikte ingrediënten in de Indiase keuken.
Wat kun je allemaal met ghee?
Super handig is dat je geklaarde boter tot een veel hogere temperatuur kunt verhitten dan gewone boter. Het brandt niet aan en omdat de eiwitbestanddelen eruit zijn en het vocht er al uit is, heb je geen last van spatten of bruisen. Je kunt ghee daarom prima gebruiken om mee te bakken, frituren of braden. Daarnaast is het ook heel geschikt om eier- en botersauzen mee te maken. En de nieuwste trend: voeg een lepeltje ghee toe aan je kop koffie voor een extra volle koffiesmaak. Deze zogenoemde bulletproof koffie is een enorme hype in de Verenigde Staten, waar het gebruikt wordt als een power ontbijt om de dag mee te starten.
Wat zijn de voordelen van ghee?
Behalve vanwege de smaak en de mogelijkheid om hoog te verhitten, is ghee ook heel praktisch vanwege de lange houdbaarheid. Omdat er geen water en geen eiwitbestanddelen meer inzitten, is het wel maanden houdbaar. Maar er zijn nog een paar redenen waarom je ghee zou gebruiken in plaats van ander vet. Ghee is heel puur in tegenstelling tot margarines en bak- en braadvetten: het bevat niets anders dan botervet. Verder bevat de geklaarde boter geen lactose en geen melkeiwitten meer, waardoor het ook geschikt is voor iedereen met een lactose-intolerantie of koemelkallergie. Andere gezondheidsvoordelen die je overal leest, zoals ontstekingsremming en het voorkomen van ziektes, zijn tot nu toe niet voldoende bewezen. En dan zijn er ook nog een paar nadelen. Net als voor boter en andere vetten geldt: te veel ervan gebruiken is niet gezond. Omdat het eigenlijk geconcentreerde roomboter is, is het een calorierijk goedje: 100 gram ghee bevat ongeveer 900 kilocalorieën, net zoveel als 100 milliliter olie. Het Voedingscentrum waarschuwt dat in ghee ook veel verzadigd vet zit, wat het LDL-cholesterol kan verhogen en daarmee ook het risico op hart- en vaatziekten.
Is ghee gezond?
Voor alle vetten geldt dat het verstandig is de hoeveelheid die je ervan gebruikt beperkt te houden. Ghee is geen superfood of wondermiddel, maar als je lekker varieert met de soorten vetten en oliën die je gebruikt, past het prima in een gezonde voeding.
Dit artikel is geschreven door Sophie Luderer. Sophie is diëtist. Ruim 20 jaar adviseerde ze patiënten in ziekenhuizen en op dialyseafdelingen. Haar missie is iedereen zo goed mogelijk te informeren en ingewikkelde informatie behapbaar maken.
