De hersenonderdelen en hun functies

Verlengde merg

Het verlengde merg wordt ook wel medulla oblongata genoemd. Het is het overgangsgebied van het ruggenmerg naar de hersenen en maakt dus onderdeel uit van de hersenstam. Het verlengde merg is niet groter dan het laatste kootje van de pink, maar het is van vitaal belang.

Het bevat bijvoorbeeld kernen die betrokken zijn bij het regelen van de ademhaling, hartslag, slikken, de omvang van de kleine bloedvaten en daarmee indirect de bloeddruk, waken, slapen, hoesten, braken en andere vitale functies. Daarnaast bevat het verlengde merg de piramidekruising. Hier steken zenuwbanen over zodat de linker hersenhelft de rechterkant van het lichaam bedient en andersom. Het is een belangrijk schakelcentrum tussen het ruggenmerg en de overige hersendelen.

Pons

De pons is ook wel bekend als de brug van Varol. Het is een forse uitstulping van zenuwvezels tussen het verlengde merg en de tussenhersenen. De pons houdt met twee stevige armen de kleine hersenen vast en verzorgt daarmee het contact tussen de grote en kleine hersenen. Het is ook een onderdeel van de hersenstam. De pons zorgt ervoor dat prikkels van het evenwichts- en gehoororgaan doorgegeven worden aan de kleine hersenen.

Middenhersenen

Het mesencephalon, de middenhersenen, zijn het bovenste deel van de hersenstam. De middenhersenen zijn betrokken bij de regulatie van zintuiglijke en motorische functies en spelen bijvoorbeeld een rol bij het tot stand komen van oogbewegingen. Ook visuele en auditieve reflexen worden hier gecoördineerd.

Hippocampus

De hippocampus ligt aan de onder/voorkant van de temporaalkwab en maakt onderdeel uit van het limbisch systeem. In beide hersenhelften is een hippocampus aanwezig. De naam komt van het Griekse woord voor zeepaardje, vanwege de gekromde vorm. De hippocampus speelt een belangrijke rol bij de opslag van informatie in het geheugen, de ruimtelijke oriëntatie en het controleren van het gedrag dat van belang is voor overleven.

Hypothalamus

Ook de hypothalamus is onderdeel van het limbisch systeem. Het is het regelcentrum voor het handhaven van het interne milieu(homeostase). De hypothalamus ligt aan de voor- en onderzijde van de thalamus, weegt vier gram en neemt minder dan 1 procent van het totale hersenvolume in beslag.

Een belangrijke taak van de hypothalamus is de besturing van het hormonale systeem. Dit doet het op twee manieren: door de aanmaak van hormonen en door het beïnvloeden van de hypofyse. Daarnaast speelt de hypothalamus een hoofdrol bij het reguleren van het autonome zenuwstelsel en prepareert het lichaam voor actie en herstel na inspanning. De hypothalamus regelt ook gevoelens van honger, dorst en verzadiging. Tot slot tikt in de hypothalamus ook de biologische klok.

Thalamus

Binnen de hersenen is er een soort centraal punt voor binnenkomende en uitgaande zenuwsignalen: de thalamus. De thalamus speelt een belangrijke rol bij de selectie van prikkels die doorgegeven moeten worden aan de verschillende onderdelen van de hersenschors. Dit maakt dat de thalamus ook wel wordt aangeduid als de 'poort naar de hersenschors'. Alle zintuiglijke informatie, behalve geur, gaat eerst door de thalamus.

Wanneer de hersenschors hier opdracht toe geeft kan de thalamus ook het doorgeven van bepaalde prikkels onderdrukken. Ook is de thalamus betrokken bij de bewustwording van bepaalde prikkels, waaraan de hersenschors een preciezere betekenis hecht. Het gaat hierbij vooral om de emotionele connotaties die een gebeurtenis oproept. Daarnaast speelt de thalamus een rol bij de handhaving van het bewust zijn.

Hypofyse

De hypofyse wordt ook wel het hersenaanhangsel genoemd. Het weegt een halve gram en hangt aan de hypothalamus. De rol van de hypofyse is echter zo groot dat het ook wel bekend staat als de meesterklier. De hypofyse regelt de uitscheiding van hormoonproducerende(endocriene) klieren in het lichaam en wordt aangestuurd door de hypothalamus. U kunt de hypofyse zien als de schakel tussen het centrale zenuwstelsel en het hormoonstelsel.

Pijnappelklier

Boven het limbische systeem vindt u een klein uitgroeisel: de pijnappelklier(epifyse). Deze klier produceert het hormoon melatonine. Dit hormoon  regelt het dag- en nachtritme en speelt een rol bij de seksuele rijping.