Lusteloos door dementie

Initiatief nemen doen we met het voorste deel van onze hersenen, de zogenaamde 'frontaalkwab'. Dit hersengebied is verantwoordelijk voor het regelen van impulsen en gedrag. Als dementie het gebied aantast, worden mensen passiever, onverschilliger en vlakker. Het gevolg: wanneer jij voorstelt om samen iets te gaan doen, haalt je naaste de schouders op. Een eindje wandelen? 'Nee, geen zin.' Op bezoek gaan bij kennissen of familie? 'Een andere keer.' En als je vraagt wat hij of zij wil eten, is het antwoord: 'Maakt mij niet uit, kies jij maar wat.'

Faalangst

Andere factoren kunnen dit passieve gedrag versterken. Mensen die bijvoorbeeld zelf in de gaten hebben dat hun geheugen achteruitgaat, zijn vaak bang om fouten te maken door hun vergeetachtigheid. Dit geldt vooral voor personen die hun hele leven al perfectionistisch waren. Op de bank blijven zitten is de veiligste optie voor ze; dan kan er tenminste weinig misgaan.

Vlakke emoties

Als mensen met dementie vlakker worden, merk je dat ook in hun emoties. Ze zijn minder snel blij of verdrietig. En het wordt moeilijker tot ze door te dringen. Als jij bijvoorbeeld vertelt over je gezin of werk, krijg je amper een reactie. Het lijkt wel of het jouw ouder of partner niets meer interesseert. Je vraagt je misschien af waar de interesse van vroeger is gebleven. Toen hadden jullie toch altijd zulke fijne gesprekken?

Verdrietig

Als mantelzorger kun je je door dit gebrek aan interesse verdrietig en eenzaam gaan voelen. Probeer steeds voor ogen te houden dat jouw naaste niet expres zo vlak reageert. Door de ziekte heeft hij of zij geen andere mogelijkheid. Dat besef kan jou helpen het nieuwe gedrag te accepteren.

Logische reactie

En hoe ga je om met het feit dat jouw naaste elk voorstel van jou afwijst? Je kunt wel roepen: 'Kom nou eens van die bank af!' maar dat helpt niet. Een logische reactie is om maar gewoon niet meer te vragen om samen iets te doen. Jammer genoeg wordt jouw ouder of partner nóg lustelozer als jullie niks meer ondernemen. En voor je het weet blijf jij zelf ook maar op de bank zitten. Daar worden jullie waarschijnlijk allebei niet vrolijker van.

Gouden tip

Blijf je naaste dus aanmoedigen en stimuleren om dingen te ondernemen. Dat lijkt makkelijker gezegd dan gedaan, want hóé dan? De gouden tip is: niet vragen maar doen. Kondig gewoon bij je ouder of partner aan wat er op het programma staat: jullie gaan vanmiddag naar het winkelcentrum, naar de verjaardag van de buurvrouw of naar een museum. Natuurlijk hou je rekening met wat je naaste vroeger leuk vond en wat hij of zij nog kan. En let je er goed op dat je hem of haar niet overvraagt.

Reactie peilen

Is het onaardig om mensen tegen hun zin mee te nemen? Dat zou je kunnen denken, maar het punt is dat ze vaak veel plezier hebben als ze eenmaal ter plekke zijn. Hou wel de reactie van je ouder of partner goed in de gaten. Is die positief? Dan is het een activiteit om te herhalen. Heeft je naaste het toch niet zo naar zijn of haar zin, dan hou je het uitje kort en bedenk je voor de volgende keer iets anders.

Leen een hond

Houdt je naaste van dieren? Ga naar de kinderboerderij, neem je eigen huisdier mee of leen de hond van de buren. Bijkomend voordeel: die moet uitgelaten worden. Een goede reden om naar buiten te gaan voor een fijne wandeling.

Het Trimbos-Instituut en Alzheimer Nederland hebben een online-videotraining gemaakt over omgaan met veranderend gedrag bij dementie. Bekijk hem via www.dementie.nl/online-training.