Vetcellen die slank maken

Het menselijk lichaam bevat niet één maar twee soorten vetweefsel: wit en bruin. Het witte is het weefsel dat ons dik maakt. Maar het bruine vetweefsel helpt juist overgewicht tegen te gaan. Hoe meer bruin vetweefsel u heeft, hoe minder kans op overtollige kilo's.

Verschil

Witte vetcellen nemen vet op uit de voeding als extra energievoorraad. Zodra ze vol zijn, delen ze zich om nieuwe voorraadkamers voor vet aan te leggen. Als u meer calorieën opneemt dan u verbruikt, dijt het witte vetweefsel voortdurend verder uit. Bruine vetcellen wekken uit de vetreserves warmte op zodra de lichaamstemperatuur daalt. Wie nog betrekkelijk veel bruin vetweefsel heeft, verbruikt in een koude omgeving meer energie om warm te blijven dan mensen die er weinig van hebben.

Kacheltjes

Winterslapers als egels en veldmuizen hebben veel bruin vet. In hun lange winterslaap daalt hun lichaamstemperatuur tot ongeveer nul graden Celsius. Als ze daaruit ontwaken moeten ze dus behoorlijk opwarmen om weer in beweging te kunnen komen. De bruine vetcellen beginnen dan als een gek vetten te verbranden om de lichaamstemperatuur te verhogen.

Pasgeboren baby’s hebben ook veel bruin vetweefsel: zij kunnen hun lichaamstemperatuur nog niet regelen door te rillen en te zweten en zijn dus aangewezen op de bruine vetcellen om ervoor te zorgen dat ze niet onderkoeld te raken. Een paar jaar geleden ontdekte het echtpaar Barbara Cannon en Jan Nedergaard van de Universiteit van Stockholm dat ook volwassenen bruin vetweefsel hebben, alleen niet zo veel.

Geen pil

Vervolgens bleek uit dierproeven dat muizen die te veel te eten kregen, toch niet aankwamen als hun bruine vetcellen werden gestimuleerd. Conclusie: bruin vetweefsel smelt vet weg, zonder dat u er iets voor hoeft te doen. De farmaceutische industrie ging vervolgens op zoek naar een pil die het bruine vetweefsel stimuleert of, nog beter, vermeerdert, maar die is tot op heden nog niet gevonden.

Kunnen we dan misschien zélf iets doen om het bruine vetweefsel te stimuleren of vermeerderen? Het antwoord is ja: kou lijden. Houthakkers in Noord-Finland werken een groot deel van het jaar bij temperaturen ver onder nul, en zij hebben beduidend meer bruin vetweefsel dan mensen die binnen werken.

Kou van binnen

Kou lijden betekent ook echt: het koud hebben. Dus als u ’s winters thuis de thermostaat op nul zet, mag u geen dikke trui en warme pantoffels aan. En naar buiten gaat u in een zomerse outfit. Want pas als uw lichaamstemperatuur begint te dalen onder een bepaald niveau, zullen de bruine vetcellen vet gaan verbranden. Op den duur zullen de bruine vetcellen zich ook gaan vermeerderen, zodat ze bij een volgende kou-aanval nog meer vetten kunnen omzetten in warmte.

Kousauna

U kunt tegenwoordig ook op een comfortabele manier uw lichaamstemperatuur naar beneden brengen: in de Cryo Sauna wordt uw lichaam (niet uw hoofd) 1 tot 2 ½ minuut blootgesteld aan -110 tot -170 graden Celsius. Helaas hebben mensen die al dik zijn wel een probleempje. Zij hebben een dikke onderhuidse vetlaag en die werkt – net als een dikke trui – als isolatie. Hun lichaamstemperatuur zal niet snel dalen. Vooralsnog is kou lijden dus alleen een methode voor slanke mensen om slank te blíjven.

Liesbeth van Rossum is internist en endocrinoloog en Mariette Boon is internist in opleiding en onderzoeker naar bruin vet. Samen schreven zij de bestseller 'Vet belangrijk'. Dit duo weet alles over lichaamsvet en hoe je dat kunt beïnvloeden. Wil je afvallen? Luister dan naar onderstaande podcast voordat je start met een dieet, want dan kun je veelgemaakte fouten voorkomen.

Dit artikel is eerder verschenen in Plus Magazine december 2019. Nog geen abonnee van Plus