Zo vind je een goede therapeut voor jouw klachten

Slecht slapen, relatieproblemen, een verslaving, angst of neerslachtige gevoelens: één op de vier volwassenen heeft weleens last van psychische problemen. Soms heb je hulp nodig om hiermee om te gaan. Bij wie ga je dan te rade? De een voelt zich lekkerder bij een coach, de ander heeft meer behoefte aan reguliere psychische hulp. Welke therapeut het meest geschikt is voor jouw klachten is heel persoonlijk. Uit onderzoek blijkt dat therapie het effectiefst is als je een klik hebt met de therapeut en vertrouwen in de behandelmethode.

Stap 1. Wat zijn de klachten? Bespreek ze

Blijf niet zitten met psychische klachten, maar heb het erover met iemand uit je omgeving. Het is vaak een hele opluchting om je zorgen te delen met iemand die je vertrouwt. Misschien kun je samen bedenken wat er nodig is om je probleem aan te pakken. Ook online zijn er veel plekken waar je advies kunt inwinnen. Bij deluisterlijn.nl bijvoorbeeld, een initiatief gesteund door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, staan dag en nacht ervaren vrijwilligers klaar voor een vertrouwelijk gesprek. Op de website mentaalvitaal.nl, een initiatief van het Trimbos-instituut, vind je informatie over mentale problemen, handige oefeningen om zelf aan de slag te gaan met je klachten en advies over het vinden van psychische hulp.

Stap 2. Ga naar de huisarts

Kom je er zelf niet uit en heb je het gevoel dat je hulp nodig hebt, dan is een bezoek aan de huisarts altijd een goede eerste stap. Yvonne Moolenaar van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP): “Vertel de huisarts waar je last van hebt, zodat deze een goed beeld krijgt van wat er speelt. Samen beslis je dan wat de beste aanpak is. Bij milde klachten ben je misschien al geholpen met praktische adviezen, bijvoorbeeld over een goede dagstructuur of het verbeteren van je nachtrust. Hebben de klachten wél veel invloed op je dagelijks leven? Dan kan de huisarts je doorverwijzen naar een psycholoog of psychotherapeut.”

Stap 3. Raadpleeg de praktijkondersteuner van de huisarts

Moolenaar: “Veel huisartsen hebben een praktijkondersteuner GGZ in dienst die kan helpen om de klachten beter te begrijpen en ermee om te gaan. Deze kan soms ook een kortdurende behandeling geven, bijvoorbeeld als je last hebt van somberheid of stress. Misschien zijn er andere problemen die eerst aangepakt moeten worden, zoals een alcoholverslaving of hulp bij schulden. Ook ouderdomsziekten kunnen een rol spelen: neerslachtige gevoelens kunnen bijvoorbeeld worden veroorzaakt door beginnende dementie. Het is dus belangrijk om goed in kaart te brengen wat er allemaal speelt, zodat je de juiste behandelaar krijgt voor jouw klachten.”

Stap 4. Kies je voor regulier, alternatief of beide?

Een alternatieve behandeling is ook een optie. Dat is zorg waarvoor (nog) geen wetenschappelijk bewijs is. Uit onderzoek van onder meer de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat 15 procent van de mensen die last hebben van angst- of stemmingsklachten (ook) hulp zoekt bij een alternatieve therapeut. Zij zijn daarover gemiddeld even tevreden als over een reguliere behandeling. Een alternatieve behandeling kan samengaan met reguliere zorg: om die reden wordt steeds vaker gesproken over ‘complementaire zorg’. Ook hier geldt dat het aanbod groot is, van wandelcoaches, hormoontherapie en hypnotherapie tot hulp bij een burn-out. Net als therapeut en psycholoog is ‘coach’ geen beschermd beroep. Om een beeld te krijgen van de kwaliteit van de behandeling kun je kijken welke opleiding(en) iemand gevolgd heeft en of de behandelaar is aangesloten bij een beroepsvereniging. Deze zien er bijvoorbeeld op toe of iemand zich houdt aan de beroepscode of bijscholing volgt. Alternatieve behandelaars vallen wel onder het toezicht van de Inspectie voor de Volksgezondheid. Die komt in actie bij klachten of als er een vermoeden is van schade voor patiënten.

Stap 5. Naar welke psycholoog ga je toe?

Als je kiest voor een psycholoog, zijn er ook nog wat keuzes mogelijk. Of je voor een vrijgevestigde psycholoog met een eigen praktijk kiest of een psycholoog die is verbonden aan een GGZ-instelling is helemaal aan jezelf. Moolenaar: “Voor bepaalde behandelingen, vaak de meer complexe, is soms een wachtlijst. Bij een vrijgevestigde aanbieder kun je in sommige gevallen sneller terecht. Veel mensen vinden het fijn om een behandelaar te kiezen in de buurt of iemand die gespecialiseerd is in bepaalde klachten. Maar ook of iemand online hulp aanbiedt kan een doorslaggevende factor zijn. Je kunt overigens zonder verwijzing naar een psycholoog, maar dan krijg je geen vergoeding.”

Stap 6. Zoek uit wat vergoed wordt

De kosten van psychische hulp verschillen sterk. Sessies bij de praktijkondersteuner en de huisarts worden volledig vergoed vanuit het basispakket. De basisverzekering vergoedt vervolgens ook de reguliere psychische hulp, wel betaal je eigen risico. Om voor vergoeding in aanmerking te komen, moet er een diagnose worden gesteld en heb je een verwijsbrief nodig. Voor alternatieve zorg is dat niet het geval: soms kun je een deel van de kosten terugkrijgen vanuit de aanvullende verzekering. Dan moet de therapeut wel aangesloten zijn bij een beroepsvereniging. Of de behandeling die jij op het oog hebt wordt vergoed, check je het best bij jouw zorgverzekering.

Stap 7. Niet tevreden? Kaart het aan

Is de therapie eenmaal van start, maar ben je niet tevreden over de vorderingen, blijf hier dan niet mee zitten. Moolenaar: “Het kan gebeuren dat het niet klikt met de therapeut of dat je niet tevreden bent met de voortgang. Bespreek dit in alle openheid met de therapeut, zodat de behandeling kan worden bijgestuurd. Of misschien is het beter als de therapeut je doorverwijst naar een andere behandelaar. Schroom niet om het aan te kaarten, zodat je uiteindelijk de juiste psychische hulp krijgt en je beter gaat voelen.”

Een andere versie van dit artikel verscheen eerder in Plus Magazine december 2023. Abonnee worden van het blad? Dat doet u in een handomdraai!