Getty Images
Eenzaamheid: we horen en lezen er steeds meer over. Maar… hoe herkent u eenzaamheid eigenlijk bij de mensen om u heen? Hoe komt u erachter of uw buurvrouw of beste vriendin eenzaam is? Op welke signalen moet u letten en wat kunt u dan het beste doen?
Eenzaamheid betekent voor ieder mens iets anders. In de kern zijn er echter wel degelijk overeenkomsten. Mensen die zich eenzaam voelen, missen het contact - en de emotionele verbinding - met andere mensen. Het ontbreekt eenzame mensen aan hechte relaties, of dat nu met familie of met vrienden is. Eenzaamheid hoeft niet het gevolg van een ingrijpende gebeurtenis te zijn, maar het kán wel.
De dood van een naaste kan sterke gevoelens van eenzaamheid veroorzaken. Net als een scheiding of een ziekte of beperking van een naaste. Andere mogelijke oorzaken zijn een compleet nieuwe woonomgeving of het verlies van (vrijwilligers)werk of een andere regelmatige daginvulling. Ook financiële problemen kunnen eenzaamheid veroorzaken of versterken.
Lichamelijke signalen
Er zijn verschillende signalen die kunnen wijzen op eenzaamheid. Als iemand minder goed voor zichzelf gaat zorgen, kan dat wijzen op eenzaamheid. Net als een verminderde eetlust, trouwens. Het hoeft niet, maar het kan wel. Andere lichamelijke signalen zijn vermoeidheid en hoofdpijn en meer spierspanning (denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan een verkrampte nek en schouders).
Psychische signalen
Ook op psychisch vlak zijn er genoeg signalen die kunnen wijzen op eenzaamheid: een afnemend gevoel van zelfvertrouwen. Maar ook het gevoel door alles en iedereen verlaten te zijn, denken dat alles zinloos is, boosheid en verdriet en een gebrek aan vertrouwen in andere mensen.
Gedragsmatige signalen
Mensen die zich eenzaam (dreigen te) voelen, zijn soms sociaal ook wat minder handig. Ze houden andere mensen op afstand of doen juist het tegenovergestelde: ze vragen veel aandacht en leggen teveel beslag op tijd van anderen. Verder zijn eenzame mensen vaak erg op zichzelf gericht. In sommige gevallen leidt eenzaamheid tot vluchtgedrag, of tot een verslaving aan alcohol, eten of bijvoorbeeld (online) gokken.
Signaleren... en dan?
Als u het gevoel heeft dat iemand in uw omgeving begint te vereenzamen, is het belangrijk om aan de bel te trekken. Het gesprek aangaan is daarvoor de beste manier. Voor een goed gesprek zijn de volgende randvoorwaarden belangrijk, volgens coalitie Erbij:
1. Wees een zogeheten OEN: Open, Eerlijk en Nieuwsgierig. Dat betekent dus ook dat u geen oordeel velt over het verhaal of de zorgen van uw gesprekspartner.
2. Gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Door goed te luisteren, tussendoor samen te vatten en steeds door te vragen komt u erachter wat er werkelijk aan de hand is. Misschien voelt de gesprekspartner zich niet direct eenzaam, maar is hij of zij vooral verdrietig of maakt hij zich ergens grote zorgen over.
3. Laat uw OMA thuis: Oplossingen, Meningen, Adviezen. Weinig is zo vervelend als een gesprekspartner die meteen met een oplossing of een mening aan komt dragen. Zie ook de LSD-regel hierboven!
4. Gebruik NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander. Geef uw gesprekspartner de ruimte zelf zijn verhaal te doen en houd uw eigen ervaringen even voor u.
1. Wees een zogeheten OEN: Open, Eerlijk en Nieuwsgierig. Dat betekent dus ook dat u geen oordeel velt over het verhaal of de zorgen van uw gesprekspartner.
2. Gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Door goed te luisteren, tussendoor samen te vatten en steeds door te vragen komt u erachter wat er werkelijk aan de hand is. Misschien voelt de gesprekspartner zich niet direct eenzaam, maar is hij of zij vooral verdrietig of maakt hij zich ergens grote zorgen over.
3. Laat uw OMA thuis: Oplossingen, Meningen, Adviezen. Weinig is zo vervelend als een gesprekspartner die meteen met een oplossing of een mening aan komt dragen. Zie ook de LSD-regel hierboven!
4. Gebruik NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander. Geef uw gesprekspartner de ruimte zelf zijn verhaal te doen en houd uw eigen ervaringen even voor u.
