Na het overlijden van onze moeder in maart dit jaar moeten we de aangifte erfbelasting in orde gaan maken. Wij overwegen om een rente-vaststellingsovereenkomst te maken. Volgens de notaris die de akte van erfrecht aan het regelen is, moet dit notarieel. Wij willen dit gewoon onderhands regelen. Om echter vervelende verrassingen te voorkomen, hoor/lees ik graag van u wat verstandig is.
Er kan tussen de erfgenamen, als de rente 0% is een rente worden overeengekomen of als er wel een rente van toepassing is een lagere of een hogere rente worden afgesproken. Deze afspraak moet worden vastgelegd in een schriftelijke renteovereenkomst.
Als een (hogere) rente wordt afgesproken, kan gesteld worden dat er sprake is van een schenking door de langstlevende ouder en dan is een notariële akte voor het vastleggen van de renteafspraak verplicht omdat er sprake is van een schenking ter zake des doods. De kinderen ontvangen de rente immers pas als de langstlevende ouder is overleden.
In de literatuur wordt ook wel het standpunt verdedigd dat geen sprake is van een schenking en dus een notariële akte niet noodzakelijk is omdat deze renteafspraak over een hogere rente terug te voeren is op de vererving en dat ook in dit geval civielrechtelijk sprake is van een verkrijging krachtens erfrecht. Voor zover mij bekend is dit standpunt tot nu toe nog niet bevestigd door de rechtspraak.
Als een lagere rente dan de bij testament bepaalde rente wordt afgesproken, kan worden volstaan met een onderhandse overeenkomst. Omdat er in dit geval geen sprake is van een schenking ter zake des doods vervalt de eis van de notariële akte.
Mijn advies (ook het advies vanuit ons als RegisterExecuteur): zorg in elk geval dat de renteafspraken op de juiste wijze worden vastgelegd. Om zo veel mogelijk zeker te zijn, betekent dit ons inziens dat renteafspraken (dus ook als een lagere rente wordt afgesproken) het best bij notariële akte kunnen worden vastgelegd. Bij een hogere rente dan volgens de wet of in het testament opgenomen, is dit juridisch in elk geval noodzakelijk omdat er in dat geval sprake is van een schenking ter zake des doods. Daarnaast is bekend dat de Belastingdienst met betrekking tot de schenking op papier sinds 2010 een notariële akte eist. Wie weet wordt die eis ook ingevoerd m.b.t. de renteafspraken. Sowieso levert een notariële akte altijd verplicht bewijs op.
mr. Nicole Goud is fiscalist en jurist. Zij is ruim 15 jaar als belastingadviseur werkzaam geweest, heeft een aantal jaren gewerkt binnen de advocatuur en als auteur bij een opleidingsbedrijf voor financiële dienstverlening op het gebied van o.a. erfrecht, familierecht, en het fiscale recht (erf- en schenkbelasting, inkomstenbelasting, bedrijfsopvolging). Ook heeft zij ervaring in de notariële boedelpraktijk. Sinds een aantal jaar is zij eigenaar van Akto, uw erfcoach en meer (www.akto.nu) en houdt zij zich vooral bezig met alle juridische, fiscale en financiële aspecten die zien op de voorbereiding en de afwikkeling van nalatenschappen. Sinds 21 maart 2019 is zij ook RegisterExecuteur.
