63% ervaart meerdere keren per week een enorme drang naar ongezond eten
Een van de grootste uitdagingen als je je gewicht wilt aanpakken is het omgaan met cravings, een onweerstaanbare drang om te eten. Je hersenen blijven dan een signaal geven om te eten als beloning voor stress, negatieve emoties of andere spanningen. Ongezonde voeding, een zoete, vette, of calorierijke hap, is dan voor veel mensen dat wat het meeste troost of beloning biedt.
Dat blijkt uit de analyse van 17.500 Nederlanders, die de afgelopen anderhalf jaar gebruik maakten van de #Vetlastig Weeg & Weet checklist, een hulpmiddel om je situatie bij overgewicht in kaart te brengen. Mesut Savas, internist in opleiding en huisarts Jacqui van Kemenade, die meewerkten aan het opstellen van de Weeg & Weet checklist, zien dat cravings naar ongezond eten alom aanwezig is bij de deelnemers die aan hun gewicht willen werken. Vooral vrouwen zien zichzelf als emotie-eters.
Beloningssysteem
Hoe het komt dat we vooral gaan eten bij sterke emoties, legt Jacqui uit. "Bij spanning of stress kan eten je een goed gevoel geven, eten is dan een soort beloning. Of als je je verdrietig voelt, dan kan zoet of vet eten je troost bieden. Het beloningssysteem in onze hersenen speelt hierbij een belangrijke rol. Zodra je gaat eten komt er namelijk dopamine vrij. Dit is een stofje in de hersenen dat vrijkomt wanneer je iets doet dat volgens je brein een beloning waard is, zoals bij eten, sporten of verliefd zijn. Dopamine voelt zo prettig, dat het voor sommige mensen zelfs verslavend kan werken."
Vicieuze cirkel doorbreken
Om de vicieuze cirkel van emoties en ongezond eten te doorbreken, is een sterke leefstijlverandering nodig. Door erachter te komen wat de onderliggende triggers en patronen zijn waardoor emotie-eten en cravings ontstaan, kan er gerichter hulp worden geboden. Jacqui geeft aan hoe zij dat doet in haar praktijk: "Als eerste bekijk ik samen met de patiënt waar de cravings vandaan komen en staan we stil bij de uitdaging die ze bieden. We gaan samen na wat de emotionele triggers zijn. Ook is het belangrijk om als huisarts te kijken naar andere bijkomende factoren die cravings en overgewicht in de hand kunnen werken zoals sommige (dikmakende) medicatie, chronisch slaapgebrek of hormonale aandoeningen. Hierna bespreek ik samen met de patiënt verschillende behandelopties. Dit kan zijn een verwijzing naar een psycholoog of een verwijzing naar een zogenaamde gecombineerde leefstijlinterventie, een programma onder andere gericht op het aanleren van gezonde leefstijl en nieuw gedrag. Als resultaat uitblijft dan is er tegenwoordig ook medicatie die niet alleen sneller verzadiging geeft na het eten, maar ook het beloningssysteem in de hersenen remt, waardoor minder cravings worden ervaren. Deze medicatie is beschikbaar en wordt onder bepaalde voorwaarden vergoed. Zo komt men alleen in aanmerking als men ook een leefstijlinterventie volgt of heeft gevolgd.
Nieuwe richtlijn overgewicht
Gelukkig is er recent een nieuwe richtlijn overgewicht uitgekomen voor zorgverleners, waar de achterliggende oorzaken van overgewicht en de juiste behandelingen uitvoerig besproken worden. Zo kunnen we als arts op verschillende manieren onze patiënt echt een zetje in de rug bieden door middel van een beter begrip en kennis en een behandeling op maat. Dit is van ongelofelijk belang voor de mensen die al jaren worstelen met hun (over)gewicht. De huisarts kent de weg, de nieuwe richtlijnen en weet wanneer je voor welke behandeling in aanmerking komt."
De #Vetlastig Weeg & Weet checklist is ontwikkeld in samenwerking met Jacqui van Kemenade, kaderhuisarts diabetes en leefstijlarts, Mesut Savas, internist in opleiding Erasmus MC, Millie van der Heijden, vitaliteits- en leefstijlcoach en Floor van der Steen, ervaringsdeskundige en coach voor mensen met obesitas. De #Vetlastig Weeg & Weet checklist is een initiatief van Goodlife.
